تعریف تسهیلگری گروه

 تسهیلگری گروه

کلمه تسهیلگری در فرهنگ لغت وبستر و آکسفورد به معنی ساده کردن است. همانند بسیاری از مفاهیم بین رشته ای و به لحاظ کاربرد در حوزه‌های مختلف، تعاریف مختلفی برای تسهیلگری گروه وجود دارد که در این مطلب برای درک بهتر و شفاف تر از تسهیلگری گروه به برخی از آنها اشاره می کنیم:

• تسهیلگری گروه درباره فرایند است، درباره چگونگی انجام دادن یک کار و نه درباره محتوا و کاری که می خواهید انجام دهید. تسهیلگری یعنی جا به جایی، حرکت از نقطه الف به نقطه ب و تسهیلگر گروه را برای رسیدن به مقصد هدایت می‌کند.  تسهیلگری رسیدن به مقصد مورد توافق را آسان تر می کند.[i]
• تسهیلگری گروه روش رهبری کردن بدون سلطه است. به عنوان تسهیلگر نقش شما این است که مسئولیت و هدایت کردن را به گروه بسپارید، به جای اینکه خود بازیگر باشید. نقش شما بیشتر شبیه یک داور است. به این معنا که شما بیش از آنکه در فعالیت مشارکت کنید، بیننده آن فعالیت هستید. اینکه چه فعالیتی اتفاق بیافتد را کنترل می کنید، آماده هستید که در جایی حرکتی را متوقف کنید، یا پیش ببرید یا جمع بندی کنید. از همه مهم تر به اعضا کمک می‌کنید که اهداف شان را تعریف کنید و به آنها دست یابند.[ii]
• تسهیلگری گروه طراحی و مدیریت ساختار‌ها و فرایندها است که به گروه برای انجام کارهایش و به حداقل رساندن مشکلاتی که در کار با یکدیگر پیش می آید کمک کند. بنابراین تسهیلگری فرایندی بی طرفانه است (در ارتباط با محتوا و شرکت کنندگان) که بر آنچه لازم است انجام شود؛ کسانی که باید دخیل شوند؛ طراحی، جریان و سلسله مراتب فعالیت‌ها؛ الگوهای ارتباطی، اثر بخشی و تمامیت؛ سطوح متناسب مشارکت و استفاده مناسب از منابع؛ انرژی گروهی، نیروی محرک، ظرفیت‌ها؛ محیط فیزیکی و روانشناختی تمرکز دارد.[iii]
• مدیریت غیرمغرضانه جلسات که شرکت کنندگان را قادر به تمرکز بر مسایل ضروری و اهداف می کند، تسهیلگری گروه است. تسهیلگران برای هر جلسه دستور کاری تهیه می‌کنند، اصول رفتاری را به اجرا می گذارند، ارتباطات و تعامل را در طی جلسه ایجاد می‌کنند و جمع بندی مسایل را انجام می دهند. تسهیلگر نقش خنثی و بی طرف نسبت به محتوا/موضوع کار گروه دارد و در تصمیم گیری گروه اختیاری ندارد.[iv]
• تسهیلگری گروه برای این است که افراد با هم گفتگو کنند، نظراتشان را آزادانه ابراز نمایند، به توافق برسند، برنامه ریزی کنند، برای مشکلات راه حل بیایند، تصمیم بگیرند.[v]
• تسهیلگری گروه مجموعه ای از دانش و مهارت هایی است که درصدد توانمندسازی گروه های مردمی برای در کنار هم کار کردن و خلق دنیایی پایدار و تعاملات بیشتر است (هانتر، 1995).
• فرایندی که در آن فردی منتخب و مورد قبول گروه، بی طرف و بدون اختیار تصمیم گیری برای دیگران، با شناختن و درگیر کردن افراد گروه به آنها کمک می کند مشکلاتشان را شناسایی و رفع نمایند، تصمیم گیری کنند و اثربخشی گروه را افزایش دهند.[vi]

برخی از کلید واژه ها در تعاریف عنوان شده مشترک هستند مانند فرایند محوری، بی طرف بودن، بهره گیری از ارتباطات و تعاملات، کمک به دستیابی به اهداف، عدم تصمیم گیری،… که همگی جوهره فعالیت تسهیلگری گروه محسوب می شوند.به عبارتی ساده تسهیلگری گروه یعنی آسان کردن، آسان کردن دستیابی به اهداف گروه با بهره گیری از مشارکت خود اعضای گروه.

[i] Hunter, et al. (1995),”The Art of Facilitation”, Fisher book

[ii] Benz. I (1997), “Facilitation with Ease”, Participative Dynamics

[iii] Justice. T & et al. (1999), “The Facilitator’s Fieldbook”, American Management Association

[iv] Elliott. M (1999), “The Role of Facilitators, Mediators and other consensus Building Practitioners”, Sage Publication

[v] Hogan.C (2002), “Understanding Facilitation: Theory and Practice”, Kogan Page

[vi] Schwars. R (2002), “The Skilled Facilitators”, Jossey-Bass

می توانید جهت آشنایی با تعریف تسهیلگری گروه، ویدیو زیرا را مشاهده نمایید. مدت زمان پخش ویدیو 3:34 می باشد.

ویدیو تعریف تسهیلگری گروه