تکنیک تحلیل میدان نیرو

تکنیک تحلیل میدان نیرو محصول ذهن درخشان کورت لوین، روانشناس اجتماعی پیشرو است. این ابزار در دهه 1940، از کار لوین در زمینه درک و مدیریت تغییرات اجتماعی پدید آمد.

ایدهٔ اصلی لوین این بود که هر سیستم اجتماعی (یک گروه، سازمان یا جامعه) در حالت تعادل قرار دارد و تحت تأثیر دو مجموعه نیروهای متضاد قرار دارد:

• ß نیروهای محرک: این نیروها برای تغییر یا حرکت در جهت خاصی فشار می‌آورند.
• ß نیروهای بازدارنده: این نیروها در برابر تغییر مقاومت می کنند و وضعیت موجود را حفظ می‌کنند.

لوین با تجسم این نیروها به عنوان فشارهای متضاد، چارچوبی قدرتمند برای تحلیل و درک پویایی تغییرات ایجاد کرد. کار او پایه و اساس کاربرد گسترده تحلیل میدان نیرو را در زمینه‌هایی مانند روانشناسی، رفتار سازمانی و مدیریت تغییر ایجاد کرد.

در  حال حاضر تکنیک تحلیل میدان نیرو به عنوان یک ابزار تصمیم‌گیری، برای سنجش مزایا و معایب یک تغییر یا یک تصمیم پیشنهادی استفاده می‌شود. این تحلیل بر اساس این ایده است که هر موقعیتی نتیجه تعادل بین نیروهای سوق دهنده برای تغییر (نیروهای محرک) و نیروهای مقاوم در برابر تغییر (نیروهای بازدارنده) است. یک راه متداول برای تجسم تحلیل میدان نیرو، ایجاد نموداری با دو ستون است: یکی برای نیروهای محرکه و دیگری برای نیروهای بازدارنده. می‌توانید از فلش‌هایی با طول‌ها یا قطرهای مختلف برای نشان دادن قدرت هر نیرو استفاده کنید.

شیوه انجام

• تغییر مورد نظر را شناسایی کنید: هدف یا نتیجه مطلوب را به وضوح تعریف کنید.
• شناسایی نیروهای محرک: تمام عواملی که از تغییر حمایت می‌کنند را فهرست کنید. این عوامل تأثیرات مثبتی هستند که برای تغییر فشار وارد می‌کنند.
• نیروهای بازدارنده را شناسایی کنید: تمام عواملی را که مخالف تغییر هستند فهرست کنید. این عوامل موانعی هستند که مانع از ایجاد تغییر می‌شوند.
• قدرت هر نیرو را ارزیابی کنید: برای نشان دادن اهمیت نسبی هر نیرو، یک وزن یا مقدار تعیین کنید.
• تعادل را تجزیه و تحلیل کنید: تعیین کنید که آیا نیروهای محرک بیشتر از نیروهای بازدارنده هستند یا خیر.
• توسعه استراتژی ها: بر اساس تجزیه و تحلیلی که انجام داده‌اید، استراتژی‌هایی برای تقویت نیروهای محرک و تضعیف نیروهای بازدارنده ایجاد کنید.

مزایای تکنیک تحلیل میدان نیرو

• یک رویکرد ساختاریافته برای تصمیم گیری ارائه می‌دهد،
• به شناسایی همه عوامل مرتبط مؤثر در تغییر کمک می‌کند،
• در تصمیم‌گیری‌های جمعی، گفت وگو و همکاری آزاد را تسهیل می‌کند،
• اولویت‌بندی اقدامات برای غلبه بر مقاومت در برابر تغییر را امکان پذیر می‌کند،
• می‌تواند برای موقعیت‌های مختلف، از تصمیم‌گیری‌های شخصی گرفته تا تغییرات سازمانی استفاده شود.

با وجود اینکه تحلیل میدان نیرو ابزار ارزشمندی است، اما محدودیت هایی نیز دارد:

• ذهنیت: شناسایی و وزن‌دهی نیروها ممکن است ذهنی باشد و به تفسیرها و نتایج متفاوتی منجر شود،
• ساده سازی بیش از حد: مسائل پیچیده ممکن است با تقلیل آنها به یک توازن ساده نیروها بیش از حد ساده شوند،
• زمان بر: این فرآیند می‌تواند زمان بر باشد، به خصوص برای موقعیت‌های پیچیده با عوامل متعدد،
• تمرکز بر زمان حال: تحلیل بر وضعیت فعلی متمرکز است و ممکن است به اندازه کافی پیامدهای آینده را در نظر نگیرد،
• محدود به عوامل شناخته شده: به اطلاعات موجود در آن زمان متکی است و ممکن است عوامل پیش بینی نشده را در نظر نگیرد.

کاربرد تکنیک تحلیل میدان نیرو

• معرفی یک فرآیند یا سیستم جدید
• اعمال تغییر در ساختار سازمانی
• راه اندازی یک محصول یا خدمات جدید
• حل تعارض یا اختلاف نظر
• تصمیم‌گیری‌های شخصی

وسایل لازم برای اجرای تکنیک

• کاغذ فیلیپ چارت/ تخته مجازی
• کارت های رنگی
• ماژیک، خودکار و مداد

 اجرای آنلاین این تکنیک

در اجرای آنلاین تحلیل میدان نیرو می‌توان از ابزارهای گوگل مثل گوگل داک یا گوگل دراوینگ google drawing برای تحلیل همزمان استفاده کرد. برخی پلتفرم‌ها مثل Miro یا Mural هم ابزار اختصاصی برای این کار در اختیارتان قرار می‌دهند. اما ممکن است محدودیت‌های برای استفاده رایگان یا موقعیت‌ محل اتصال شما قایل شوند.