تکنیک ماهی بدبو

تکنیک ماهی بدبو[1]، به دنبال ایجاد فضایی صمیمی و راحت، برای به اشتراک گذاشتن ترس‌ها، اضطراب و ابهام‌هایی است که در ذهن افراد (درباره‌ی موضوع مشخصی) وجود دارد. تکنیک ماهی بدبو استعاره از چیزهایی است که آدم‌ها با خود حمل می کنند و تمایلی به بروز دادن و صحبت از آن ندارند؛ چیزهایی که هرچه بیشتر آن‌ها را پنهان کنند، بیشتر متعفن می‌شوند. با انجام این تکنیک و با قرار دادن ماهی‌های بدبو (مثل ترس و اضطراب) روی میز، شرکت کنندگان شروع به برقراری ارتباط با یکدیگر کرده و درباره‌ی این موضوعات گفت‌وگو می‌کنند. از دیگر مزایای تکنیک این است که اعضای گروه/تیم ضمن همدلی و همدردی با یکدیگر با تفکرات و دیدگاه های مختلف آشنا می شوند که روی درک متقابل و تاب آوری گروهی تاثیر مثبتی دارد و در نهایت با آگاهی از ترس ها، می توان از خرد جمعی برای مقابله و رفع آنها بهره برد.

نحوه‌ی اجرای تکنیک ماهی بدبو

 مرحله‌ی اول:

ابتدا هدف از تمرین را با شرکت‌کنندگان در میان بگذارید؛ این‌که هدف، کاوش و تقسیم ترس‌ها و نگرانی‌های فردی ما درباره‌ی موضوع مورد نظر است و به عنوان راهی برای شروع مکالمه، ابراز و غلبه بر این ترس‌ها می باشد. به هر شرکت‌کننده یک برگه بدهید که تصویری از ماهی بدبو روی آن کشیده شده باشد (می توانید از خود شرکت کنندگان نیز بخواهید تصویر ماهی را نیز بکشند) و استعاره‌ی ماهی را به آن‌ها توضیح دهید.

مرحله‌ی دوم:

حدود پنج دقیقه به شرکت‌کنندگان فرصت دهید تا نگرانی‌های شخصی خود را در دل ماهی یادداشت کنند. مثلا اگر موضوع جلسه درباره‌ی تغییر در سازمان است، ماهی بدبو می‌تواند درباره‌ی ترس و اضطراب مرتبط با آینده‌ی این تغییر و تاثیرات آن در سازمان باشد. کافی است شرکت‌کنندگان،‌ فقط چند کلمه یا عبارت را در دل ماهی بنویسند که منعکس کننده دغدغه و ترس شان است.

مرحله‌ی سوم:

زمانی که همه نوشتند، از آنها‌ دعوت کنید به شکل دایره‌ای دور هم جمع شده و ماهی بدبوی خود را روی میز گذاشته و با یکدیگر به اشتراک بگذارند. هر نفر بین ۳۰ تا ۶۰ ثانیه فرصت حرف زدن دارد و بعد از آن نوبت به نفر بعدی می‌رسد. در صورتیکه نمی خواهید نگارنده ترس ها مشخص شود، برگه می تواند بی نام باشد و توسط راهبر/تسهیلگر جلسه با کلیه شرکت کنندگان به اشتراک گذاشته شود. البته ممکن است بعضی افراد داوطلب باشند که ترس هایشان را با دیگران به اشتراک بگذارند که در این صورت به آنها فرصت ابراز را بدهید.

همچنین می‌توانید خروجی های ماهی‌های بدبو را شبیه به یک گالری بر دیوار نصب کنید تا در صورت نیاز در طول جلسه به نگرانی‌های نوشته شده بر آن‌ها ارجاع دهید.

مرحله‌ی چهارم:

در پایان،‌ از شرکت‌کنندگان تشکر و به آن‌ها یادآوری کنید که در دنیای به سرعت درحال تغییرِ کنونی، عدم قطعیت و نگرانی درباره‌ی‌ آینده کاملا طبیعی است. توضیح دهید که «قرار دادنِ ماهی بدبو روی میز» اولین و مهم‌ترین قدم برای روبرو شدن و کنار آمدن با ترس‌ها و نگرانی‌هاست.

چند نکته برای استفاده از این تکنیک در جلسات آنلاین:

• از ابزارهای تعاملی مجازی برای به اشتراک گذاشتن تصویر ماهی‌ها می‌توانید استفاده کنید.
• می‌توانید از شرکت‌کنندگان بخواهید ماهی را روی یک کاغذ برای خود بکشند و تصویر آن را در گروه آپلود کنند یا رو به دوربین به بقیه نشان دهند.

گردآورنده: ضحی شریف یزدی

منبع:

                                              https://www.sessionlab.com/methods/stinky-fish

[1] Stinky fish