شش کلاه تفکر تصمیم گیری

تاریخچه

این تکنیک توسط ادوارد دوبونو در سال 1985 در کتابی به نام شش کلاه تفکر ارایه شد. ادوارد دوبونو فیلسوف، روانشناس، نویسنده و متفکر اهل مالت است. بسیاری از شرکت های مطرح دنیا مانند مایکروسافت، نیویورک تایمز، زیمنس، مک دونالد از این تکنیک استفاده نموده اند.

کاربرد

رویکرد شهودی شما در تصمیم گیری ها چیست؟ اگر طبیعتا فردی خوش بین باشید احتمال اینکه نقاط خطر و ریسک را در تصمیم خود لحاظ کنید کم است. اگر خیلی محتاط هستید و دایما خطرات و ریسک های احتمالی را در نظر می گیرید ممکن است نتوانید به خوبی فرصت ها را ببینید و از آنها بهره ببرید.

معمولا بهترین تصمیمات آنهایی هستند که از زوایای مختلف راجع به شان فکر کرده ایم و مسایل مختلف را در موردشان بررسی کرده ایم. شش کلاه تفکر به ما کمک می کند که از زوایای مختلف به یک مساله نگاه بکنیم با این تفاوت که فرصت تفکر متمرکز می دهد به گونه ای که با انبوه تفکرات و سردرگمی رو به رو نشویم.

شش کلاه تفکر تکنیکی مناسب برای تصمیم گیری گروهی نیز محسوب می شود و این امکان را به اعضای گروه می دهد که در یک زمان دیدگاه های مختلف را تجربه و درک بکنند.

شرح تکنیک

این تکنیک ما را مجبور به تفکر فراتر از سبک های عادت شده تفکر می برد و امکان نگاه کردن از دیدگاه های مختلف را می دهد که در واقع امکان دیدن جامع و فراگیر را فراهم می سازد. خوش بینی، احتیاط، احساسات، شهود، خلاقیت،… در یک تصمیم از طریق این تکنیک نمود پیدا می کنند.

کلاه سفید: در این سبک تفکر تمرکز بر روی داده ها و اطلاعات است. اطلاعاتی که دارید بررسی می کنید، آنها تحلیل میکنید، کمبوده ها را شناسایی می کنید و در نهایت تصمیم می گیرید از داشته ها استفاده کنید و یا به داشت ها اضافه کنید.

کلاه قرمز: بر احساسات، واکنش ها و شهود تمرکز دارد. به این فکر می کنید که احساسات و واکنش های خودتان یا دیگران نسبت به موضوع/مساله چه خواهد بود؟ سعی کنید واکنش افرادی که فکر می کنید دلایل شما را نمی فهمند درک کنید

کلاه سیاه: تمرکز بر نتایح منفی و معایب موضوع/ مساله دارد. در عمل منتقد منطقی می باشد. این کلاه به نقاط ضعف، کمبودها و تهدیدها اشاره می کند که در تصمیم گیری و برنامه ریزی باید پاسخ برای آنها یافت. همچنین به مدیریت بحران کمک می کند.

کلاه زرد: کلاه خوش بینی است. تمام مزایا، منافع، فرصت ها از دید این کلاه شناسایی و مطرح می شوند. کمک می کند در شرایط سخت و ناامیدی بتوانید به کارتان ادامه بدهید.

کلاه سبز: کلاه خلاقیت است که بر ارایه راه کارهای خلاقانه در تصمیم گیری ها و رفع مشکلات تمرکز دارد.

کلاه آبی: فرایند را کنترل می کند. کلاهی است که راهبر جلسه بر سر می گذارد. مثلا اگر ایده های کم شده از کلاه سبز کمک می گیرد، اگر دید که گروه ریسک ها را در نظر نمی گیرد از کلاه سیاه یاری می گیرد.

در حالت عادی در یک گروه/ جلسه هر یک از افراد طبیعتا یکی از این کلاه ها را بر سر دارند و از زاویه دید خودشان قضاوت می کنند، اما اگر این فرصت باشد که همه اعضای گروه همه این کلاه ها را تجربه بکنند، یاد می گیرند که از زوایای مختلف نگاه بکنند و بتوانند دیدگاه های همدیگر را بهتر درک بکنند و در نهایت تفکری همه جانبه تر داشته باشند.

منابع

de Bono, Edward (1985). Six Thinking Hats: An Essential Approach to Business Management. Little, Brown, & Company

https://www.mindtools.com/pages/article/newTED_07.htm

https://www.debonogroup.com/six_thinking_hats.php