یخ شکن

یخ شکن[1] یک بازی یا تمرین سریع است که برای در موقعیت قرار دادن شرکت کنندگان، فعال کردن شان یا آشنایی شان با یکدیگر طراحی شده است. به آن انرژی زا نیز می گویند. برای استقبال از شرکت ­کنندگان و گرم­کردن مکالمه بین شرکت­ کنندگان در یک جلسه، کلاس آموزشی، و یا یک رویداد استفاده می ­شود  در هر رویدادی که افراد نیاز به برقراری ارتباط راحت با یکدیگر و تسهیلگر داشته باشند، فرصتی برای استفاده از یخ شکن است.

یخ­شکن­ ها فعالیت­ هایی جذاب هستند. هنگام تسهیلگری، «گرم کردن» گروه اولین گام اساسی است. باعث افزایش کارآیی جلسات مختلف می­ شوند. تمرینات یخ شکن باعث می شود که تسهیلگر بتواند قبل از شروع جلسه فضایی برای آشنایی و تعامل ایجاد کند. یخ شکن ها راهی موثر برای شروع یک رویداد یا تقویت مجدد گروه پس از یک استراحت طولانی هستند. تسهیلگران از آنها استفاده می­ کنند تا به افراد کمک کنند تا با یکدیگر آشنا شوند، ارتباط برقرار بکنند و فرایند را خلاقانه شروع کنند.

کابرد یخ شکن

تسهیلگران در برخی اوقات از این بخش به­ عنوان رفتار ورودی هم اسم می­برند اما آنچه مسلم است هر تسهیلگری برای طراحی یک فرایند مطلوب برای جلسات خود، یخ شکن را طراحی می­کند که این کار معمولا با چندین هدف همراه است:

• آشنایی بیشتر شرکت­ کنندگان با یکدیگر و تسهیلگر
• ایجاد فضای اعتماد سازی
• شکستن فضای رسمی و ایجاد صمیمت در افراد شرکت کننده
• برقراری آرامش و فاصله گرفتن از دغدغه های فکری به سمت تمرکز بر جلسه
• جلب توجه شرکت کنندگان
• تحریک تفکر و تامل
• شروع جلسه، ورود به مبحث جدید، احیای انرژی پس از صرف ناهار، احیاء تمرکز پس از زمان استراحت
• ایجاد هماهنگی و همراهی و همکاری بین اعضای گروه
• ایجاد و احیای انرژی

اما آنچه مهم است آن است که هر فرایندی نسبت به اطلاعات دریافتی از شرکت کنندگان و موضوع جلسه ورودی خاص خود را می ­طلبد. یخ شکن ها را می توان به سه دسته تقسیم نمود:

1. یخ شکن هایی که صرفا برای ایجاد سرگرمی استفاده می شوند- موجب ایجاد انرژی، تغییر روحیه و فضا می شود. خنده و گفتگو را به همراه دارد و در ادامه آن حتی می تواند خروجی های فعالیت را مرور و تحلیل کرد و حتی به یک فعالیت به نظر بی اهمیت معنا بخشید.
2. یخ شکن هایی که معرفی کننده موضوع می باشند- رابطه مستقیمی با موضوع دارد و موضوع جلسه را به آن گره می ­زند. ممکن است خنده و نشاط هم به همراه داشته باشد. مثلاً: بیان تجربیات شرکت کنندگان درباره موضوع مورد بحث یا ساختن یک عبارت یا یک جمله مرتبط با موضوع جلسه می تواند مناسب باشد.
3. یخ شکن های فعالیت محور بر اساس هدف جلسه- شرکت کنندگان در یک فعالیت برای اکتشاف و بهبود کار یا روابط شان درگیر می شوند. همچنین برای رفع مشکلات و یا تعیین اهداف می تواند به کار گرفته بشود.

اینجا بعضی از راهبردهای یخ شکن­ هایی که طی سال­ها در جلسات مورد استفاده قرارمی­ گیرند شرح داده خواهد شد شما می ­توانید به فراخور جلسه و یا کارگاه خود از این راهبردها استفاده کنید.

• یخ شکن برای وقتی شرکت­ کنندگان یکدیگر را نمی­ شناسند:

هنگامی که شرکت­ کنندگان یکدیگر را نمی­ شناسند، یخ ­شکن به آنها کمک می­ کند تا خود را به سایر شرکت­کنندگان معرفی کنند. یخ شکن موثرترین ابزار برای شروع علاقه ­مندی و تشویق مشارکت شرکت­ کنندگان در یک جلسه یا یک فرایند آموزشی یا تیم سازی است. یخ شکن خوب انتخاب شده باعث می­ شود افراد به اندازه کافی راحت صحبت کنند. یا یکدیگر ارتباط برقرار کنند. احساس راحتی پیدا کرده و از استرس و ناآرامی آنها می کاهد.   

موضوعات این یخ شکن ها می توانند اطلاعات عمومی از شرکت کنندگان را مطرح کند یا داستان های خاص هر فرد در زندگی حرفه ای یا شخصی. این یخ­شکن­ ها می ­توانند صمیمیت ایجاد کنند و محیط جلسه یا کارگاه را واقعاً آرام کند. افرادی که با هم می­ خندند، با سایر افراد شرکت کننده در جلسه ارتباط برقرار می­ کنند. خنده آنها اتاق را زنده نگه می ­دارد و احساس گرما و تعامل می­ کند – دقیقاً کاری که انتظار دارید یخ ­شکن سرگرم کننده شما انجام دهد.

• یخ ­شکن وقتی شرکت­ کنندگان یکدیگر را می ­شناسند:

هنگامی­ که شرکت کنندگان در جلسه یکدیگر را می­ شناسند یا در یک جلسه به­ طور منظم برنامه ­ریزی شده شرکت می­ کنند، یک یخ شکن هنوز برای گرم کردن گفتگو مؤثر است. در اینجا تسهیلگر و رهبر جلسه از یخ شکن هایی با موضوعات مختلف استفاده می کند تا موجبات آشنایی بیشتری را برای اعضا گروه ایجاد کند. این یخ شکن­ ها باعث گرم شدن مکالمه و ایجاد تعامل بیشترشرکت کنندگان می شود.

برای اینکه این یخ شکن ها موثر باشند، تمام کاری که شما باید انجام دهید تهیه سؤال است. شرکت کنندگان شما که به طور طبیعی محتوا را تأمین و فرایند را طی می کنند.

نمونه سوالات جالب یخ شکن

این نمونه سوالات را برای جلسات خود در نظر بگیرید و حتی ممکن است از برخی ایده ها برای توسعه یخ شکن های خود استفاده کنید. برخی از سؤالات فقط برای سرگرمی طراحی شده اند، اما برخی دیگر پیشنهاداتی در مورد نحوه استفاده از آنها برای شروع گفتگوهای گسترده تر دارند.

• اگر سبزی بودید، کدام سبزیجات خواهید بود؟
• اگر فردا به عنوان حیوان از خواب بیدار شدید، کدام حیوان را انتخاب می کنید و چرا؟ (در حالی که یخ شکن سرگرم کننده است ، این سوال جالب همچنین می تواند به بحث در مورد صفات ارزشمند حیوانات مختلف و ارتباط این صفات با افراد منجر شود.)
• اگر می توانستید در هر کجای این سیاره زندگی کنید و هر آنچه را که دوست دارید با خود ببرید، در کجا زندگی را انتخاب می کنید؟ (این سؤال یخ شکن می تواند به بحث بیشتر در مورد انواع تجربیاتی که برای افراد ارزش دارند منجر شود.)
• شما چه رنگ مورد علاقه­ ای دارید و وجود آن رنگ چگونه احساساتی را ایجاد می کند؟ (برای فعالیت هایی که شامل طراحی باشد، می ­تواند یک سؤال جالب برای یخ شکن باشد که می ­توانید در مورد گزینه­های رنگ بحث کنید.)
• اگر می ­توانستید یک دوست خیالی را انتخاب کنید، چه کسی را انتخاب می کنید و چرا؟
• اگر می توانستید روی یک نیمکت در یک جنگل زیبا بنشینید، دوست دارید چه کسی در کنار شما روی نیمکت بنشیند و چرا؟
• آیا شما طلوع آفتاب، نور روز، گرگ و میش یا شب هستید؟ به چه دلیل زمان خاصی از روز را انتخاب کردید؟
• اگر می توانستید سن خود را برای همیشه انتخاب کنید، چه سنی را انتخاب می کنید و چرا؟ (بحث در مورد انواع تجربیاتی که افراد در سنین مختلف دارند، به خصوص در صنعتی مانند بازاریابی می تواند ارزشمند باشد.)
• اگر می توانستید در فیلم بازی کنید، کدام فیلم را انتخاب می کنید و کدام شخصیت را بازی می کنید؟ چرا؟
• اگر می توانستید با هر چهره تاریخی ملاقات کنید، چه کسی را انتخاب می کنید و چرا؟
• اگر شما یک شهر بودید، کدام شهر را انتخاب می­کنید و چرا؟
• غذای مورد علاقه شما چیست؟ چرا این غذا را دوست دارید؟
• اگر قرار بود نام خود را تغییر دهید، چه اسمی را می گذاشتید؟ چرا؟
• اگر در یک جزیره بیابانی محصور شده باشید، چه سه مورد را می خواهید با خود داشته باشید؟ (این یکی دیگر از سؤالات یخ شکن است که می تواند بحث در مورد انواع چیزهایی که مردم دارند و چرا آنها برایشان ارزش دارند، ایجاد کند.)
• اگر فقط می توانستید یک مقصد تعطیلات را انتخاب کنید، کجا را انتخاب می کنید و چرا؟
• اگر قرار بود برای زندگی خود شعاری ایجاد کنید، این شعار چیست؟ (فرآیند اندیشه ای که به این سوال یخ شکن می رود تقریباً مشابه روند تفکر است که به سمت توسعه هر نوع شعاری می رود.)
• چیزی را از جیب یا کیف خود انتخاب کنید و با گروه به اشتراک بگذارید که چرا برای شما مهم است.
• اگر می توانید با یک فرد زنده برای گپ و گفتگوی یک شام مشترک ملاقات کنید، چه کسی را انتخاب می­کنید و چرا؟
• اگر روزی به عنوان یک گل بیدار شوید، کدام گل را انتخاب می کنید؟
• اگر می توانستید یک سرگرمی را انتخاب کنید که اکنون از نظر مالی یا به طور کلی خارج از دسترس شما باشد، چه سرگرمی را انتخاب می کنید و چرا؟ (این سؤال یخ شکن می تواند منجر به گفتگو مولد در مورد انواع چیزهایی شود که توسط جمعیتی متفاوت ارزیابی می شود.)
• با فکر کردن به معماری خانه ها، کدام نوع معماری مناسب ترین نوع برای شماست؟ انتخاب شما چه جذابیتی دارد؟

در موارد دیگر، می­توانید از این یخ شکن ها  برای تشویق شرکت­ کنندگان جهت تفریح ​​و لذت بردن استفاده کنید. اینها دوازده نمونه هستند که برای شرکت­ کنندگان در کارگاه ها جالب بوده است.

• رمان مورد علاقه
• فیلم ترسناک مورد علاقه
• بدترین فیلم که تا به حال دیده اند
• گل مورد علاقه
• سبزیجات مورد علاقه
• غذای مورد علاقه
• شهری که بیشتر دوست دارند از آن دیدن کنند
• کشوری که قصد دیدن آن را دارند
• برنامه تلویزیونی مورد علاقه همه زمان ها

همان گونه که پیش از این اشاره شد انتخاب یخ شکن باید متناسب با هدف، موضوع و شرکت کنندگان باشد. یخ شکن بایستی آرامش دهنده باشد و نه تهدید کننده. برای مثال یخ شکن هایی که در فضای رسمی و حرفه ای استفاده می شوند نبایستی اطلاعات شخصی افراد را بر ملا کند. یا بر اساس فرهنگ و جایگاه افراد شرکت کننده بایستی در انتخاب یخ شکن هایی که به لمس افراد نیاز دارد، دقت کرد تا موجب ایجاد استرس، رنجش و توهین نشود. یخ شکن ها نباید موجب شرمساری شرکت کنندگان بشود و یا آنها را مجبور به انجام فعالیتی بکند. همچنین نبایستی اثری از بی احترامی به فرهنگ، جنسیت، مذهب، قومیت و جایگاه در آنها دیده بشود. ضروری است که در پایان تمرین یخ شکن، خلاصه ای از آنچه اتفاق افتاد و آموخته های شرکت کنندگان طرح نمود. به عبارتی معنا بخشی به فعالیت یخ شکن دارای اهمیت است.

منابع

https://www.thebalancecareers.com/what-is-an-ice-breaker-1918156

https://elabor8.com.au/workshop-icebreakers-five-of-the-best/

[1] Ice breaking

گردآورنده: شادی عظیمی