ایندابا

ایندابا[1] یک کنفرانس سنتی است که توسط مردان قبایل زولو و خوسا[2] در آفریقای جنوبی برگزار می شود. به عبارتی گردهمایی رهبران جامعه برای حل مسایل مهم است که توسط رییس قبیله احضار شده اند. ایندابا ممکن است فقط بین مردان اصلی یک جامعه محلی باشد یا ممکن است با نمایندگان سایر جوامع محلی برگزار شود. خود کلمه در قبایل آفریقای جنوبی به معنی تجارت یا موضوع است.

در واقع ایندابا رویکردی است که برای گردهم آوردن طرفین برای گفتگو در مورد یک موضوع بسیار مهم و حل چالش های جمعی غیرقابل حل یا دشوار استفاده می شود. روشی برای رسیدن به اجماع و سازش درباره مسایلی که نسبت به آنها تعارض زیاد است، دیدگاه ها متفاوت است، فشار بالا است و جلسه رسمی است.

در کنفرانس پیمان سازمان ملل متحد در مورد تغییرات آب و هوا[3] در سال 2011، برای اولین بار ریاست کنفرانس آفریقای جنوبی، برای جلوگیری از فروپاشی گفتگوها، از نمایندگان کشورهای اصلی خواست که دور یک میز جمع شده و مستقیماً با یکدیگر صحبت کنند. او ایندابا تشکیل داد. در این روش افراد دور هم جمع می شوند تا مسئله ای را حل کنند و از تکرار صرف مواضع خود بپرهیزند، بلکه سعی کنند یک نقطه مشترک و مواردی را بیابند که همه بتوانند به توافق برسند. پس از کنفرانس دوربُن در سال 2011، این فرآیند در سال های بعد در کنفرانس های سالانه تغییرات آب و هوا توسعه یافت و به یک قسمت بسیار مهم فرآیند در کنفرانس پاریس تبدیل شد.

در پاریس ایندابا جواب داد. شاید نتایج عالی نبود و به باور محیط زیستی ها کافی نبود اما شروع مسیری امیدوارکننده بود. ایندابا کار کرد زیرا سران همه کشورها تشویق شدند که صادقانه و صریح صحبت کنند. به همه اطمینان داده شد که صدای آنها شنیده می شود و از صداقت آنها سو استفاده نمی شود. بدین طریق اعتماد شکل گرفت.

ایندابا می تواند به عنوان تکنیکی در فعالیت های تسهیلگری استفاده شود. اگر مجددا به نحوه استفاده از آن در کنفرانس جهانی تغییرات آب و هوا برگردیم، می توان فضایی محسوس تر از کاربرد آن را درک کرد. در این کنفرانس، ریاست با کشور میزبان است که حکم بی طرفانه ای دارد. رییس کنفرانس در صورتی که به این باور برسد که فرایند متوقف شده است و پیشرفتی ندارد و سران کشورها به بن بست رسیده اند و همکاری لازم را ندارند، دستور به برگزاری ایندابا را می دهد و معمولا اتاقی مجزا دارای ویژگی های لازم برای این نوع از جلسه از پیش در نظر گرفته می شود.

درست است که تعداد زیادی از افراد دولتی و غیر دولتی سالانه در کنفرانس تغییرات آب و هوا شرکت می کنند، اما در شرایط خاص برای رسیدن به تصمیمات لازم می شود که محدودیت هایی در نفرات ایجاد کرد تا نتایج حاصل شود. به همین دلیل در ایندابا تلاش می شود تا هر دولتی حتما یک صدا در جلسه داشته باشد که معمولا وزیران یا نمایندگان کشورها را شامل می شود. همچنین افرادی هم می توانند شاهد مذاکرات باشند ولی حق صحبت کردن ندارند. به عنوان مثال در پاریس 38 هزار نماینده و 197 کشور شرکت کرده بودند که نمایندگان این کشورها در ایندابا شرکت کردند. 100 نفر مذاکره کننده اصلی دورمیز حضور داشتند. پشت هر کدام از این 100 صندلی، یک صندلی هم برای مشاور در نظر گرفته شده بود. خارج از این دوایر، صندلی هایی برای ناظران در نظر گرفته شده بود که در مجموع در حدود 500-600 نفر در اتاق ایندابا بودند.

بنابراین فضایی است که نمایندگانی با تفویض تصمیم گیری از کشورها در آن شرکت می کنند و تصمیم گیری و اجماع در همان جلسه باید اتفاق بیافتد. به عبارتی فرصت رفتن و فکر کردن و جواب دادن در کار نمی باشد. معمولا این جلسات بسیار پرفشار و طولانی هستند. به همین دلیل نقش تسهیلگر و تیم اش در آن بسیار حایز اهمیت می باشد که بتوانند فضای فیزیکی و روانی امنی را برای شرکت کنندگان فراهم آورند.

ریاست کنفرانس پاریس فردی را برای تسهیلگری ایندابا انتخاب کرد که بی طرف بود، مورد احترام بود، شناخت کافی از موضوع و مسایل مرتبط با تغییرات آب و هوا داشت، و توانایی جلب مشارکت افراد را داشت و مهربان بود. تیم وی هم دیپلمات های جوانی بودند که مسئولیت ثبت دقیق و درست خروجی ها و توافقات را داشتند.  

جان مارک اُدور، متخصص الهیات کنیایی، اجزای اساسی یک ایندابای موفق را چنین می گوید:

• اولویت دادن به ارتباطات
• قدردانی از یکتا بودن هر فرد در جامعه محلی
• مکان برگزاری مناسب جلسه
• نیاز به مکالمه
• بخشش

در نظر گیری مواردی که وی می گوید به شکل گیری و حفظ ارتباطات، ابراز، گفتگو و رسیدن به سازش و نتیجه کمک می کند. بنابراین تسهیلگرانی که بخواهند این تکنیک را به کارگیرند لازم است موارد ذکر شده را در نظر بگیرند.

در صورت تمایل با آشنایی بیشتر از تجارب به کارگیری این تکنیک می توانید مصاحبه مارتین فرل با سالوا دالالا، هماهنگ کننده کنفرانس جهانی تغییرات اقلیمی را بخوانید.

گردآورنده: گلی احمدی فرد

 منابع:

https://www.iaf-world.org/site/global-flipchart/6/indaba

https://www.reuters.com/article/us-climatechange-summit-indaba-idUSKBN0TT29C20151210

http://living-reconciliation.org/indaba-and-dialogue-they-work/

https://en.wikipedia.org/wiki/Indaba

[1] Indaba

[2] Zulu and Xhosa

[3] UN Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)